Giao dịch giả tạo không chỉ là khái niệm pháp lý trừu tượng mà còn là vấn đề thực tiễn phổ biến, đặc biệt trong các tranh chấp hợp đồng dân sự, kinh doanh, thương mại và thừa kế. Dưới đây là phân tích chuyên sâu từ góc độ của luật sư hành nghề, nhằm giúp doanh nghiệp và cá nhân hiểu rõ và phòng ngừa rủi ro pháp lý từ các giao dịch dân sự bị vô hiệu theo Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015.

Nội dung pháp lý Điều 124 BLDS 2015

“1. Giao dịch dân sự giả tạo là giao dịch các bên xác lập không nhằm mục đích làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.
2. Trường hợp có giao dịch dân sự giả tạo để che giấu một giao dịch dân sự khác thì giao dịch bị che giấu vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp giao dịch đó cũng vô hiệu theo quy định của Bộ luật này hoặc luật khác có liên quan.”

Vai trò của Điều 124 trong tranh chấp hợp đồng

1. Nhận diện bản chất giao dịch

Khi xảy ra tranh chấp, luật sư cần đánh giá xem hợp đồng có thực sự phản ánh ý chí tự nguyện và mục đích pháp lý của các bên hay chỉ là hình thức giả tạo để che giấu giao dịch khác.
Ví dụ:
- Hợp đồng mua bán đất thực chất là thế chấp trá hình
- Hợp đồng chuyển nhượng tài sản nhằm trốn thuế
- Chuyển nhượng nội bộ để tẩu tán tài sản né thi hành án

2. Hệ quả pháp lý

- Giao dịch giả tạo bị tuyên vô hiệu toàn phần
- Giao dịch bị che giấu (nếu có) chỉ có hiệu lực nếu hợp pháp
- Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, và có thể bị xử lý hành chính, truy thu thuế hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có yếu tố gian dối

Chiến lược luật sư khi xử lý tranh chấp theo Điều 124

- Nếu bảo vệ bị đơn: luật sư sẽ chứng minh hợp đồng là giao dịch thật, có phát sinh thực hiện, có chứng từ giao nhận, thanh toán,...
- Nếu bảo vệ nguyên đơn yêu cầu tuyên hợp đồng vô hiệu: luật sư sẽ trình bày chứng cứ cho thấy giao dịch chỉ là hình thức, không có thực chất thực hiện nghĩa vụ

Sơ đồ tư duy Điều 124 BLDS 2015

Hình: Sơ đồ tư duy Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015

Kết luận và khuyến nghị

Điều 124 BLDS là công cụ pháp lý quan trọng để bóc tách giữa hình thức pháp lý và bản chất giao dịch. Việc hiểu và vận dụng đúng quy định này giúp các bên phòng ngừa được rủi ro pháp lý tiềm ẩn, đồng thời là căn cứ để luật sư kiến nghị Tòa tuyên vô hiệu các hợp đồng giả tạo, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho thân chủ.

GTLAW – Luật sư chuyên giải quyết tranh chấp hợp đồng

Nếu bạn cần tư vấn hoặc đại diện pháp lý trong các tranh chấp hợp đồng, hãy liên hệ đội ngũ luật sư của Công ty Luật Gia Thành (GTLAW) để được hỗ trợ kịp thời, chuyên nghiệp và tận tâm.

???? Địa chỉ: 102 Dương Văn An, P. Đồng Hải, TP. Đồng Hới, Quảng Bình
???? Email: Gtlawfirm@gmail.com
???? Hotline: 0983 222 345 – 0913 295 722