I. MỞ ĐẦU

Tố cáo là một quyền hiến định quan trọng của công dân nhằm phát hiện, phản ánh và yêu cầu xử lý các hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, đi đôi với quyền tố cáo là trách nhiệm về tính trung thực, chính xác của nội dung tố cáo. Đây là quy định cần thiết để phân biệt giữa tố cáo đúng pháp luật với các hành vi tố cáo sai sự thật, vu khống hoặc bịa đặt, gây thiệt hại cho cá nhân, tổ chức bị tố cáo và ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước.

II. CƠ SỞ PHÁP LÝ

1. Theo Luật Tố cáo năm 2018:

- Khoản 6 Điều 8: “Người tố cáo có quyền được bảo vệ, được giữ bí mật thông tin cá nhân, nhưng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung tố cáo.”

- Khoản 2 Điều 37: “Người tố cáo có hành vi tố cáo sai sự thật thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý theo quy định của pháp luật.”

2. Theo Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017):

- Điều 156 – Tội vu khống.

- Điều 174 – Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (áp dụng trong một số trường hợp tố cáo giả để trục lợi).

III. TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ CỦA NGƯỜI TỐ CÁO

1. Trách nhiệm hành chính, dân sự:

Người tố cáo sai sự thật có thể bị:

- Xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP.

- Buộc bồi thường thiệt hại nếu gây ảnh hưởng đến danh dự, uy tín hoặc thiệt hại vật chất của người bị tố cáo.

2. Trách nhiệm hình sự:

- Tội vu khống (Điều 156 BLHS): Phạt tù từ 03 tháng đến 07 năm tùy theo tính chất, mức độ.

- Tội khác có liên quan như lừa đảo, lợi dụng quyền tố cáo để trục lợi hoặc bôi nhọ người khác.

3. Trách nhiệm xã hội – đạo đức:

- Gây tổn thương về tinh thần, danh dự của người bị tố cáo sai.

- Làm giảm lòng tin xã hội vào tính nghiêm minh của cơ chế tiếp nhận và xử lý tố cáo.

IV. NHỮNG LƯU Ý QUAN TRỌNG ĐỐI VỚI NGƯỜI TỐ CÁO

- Người tố cáo không bị xử lý nếu thông tin là trung thực, khách quan, có cơ sở, kể cả khi nội dung tố cáo chưa được xác minh đầy đủ.

- Nên lưu giữ tài liệu, chứng cứ làm căn cứ cho nội dung tố cáo.

- Nên tham khảo ý kiến luật sư hoặc chuyên gia pháp lý trước khi tố cáo để hạn chế rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi chính đáng.

V. KẾT LUẬN

Tố cáo là một công cụ pháp lý quan trọng để bảo vệ công lý, góp phần phòng chống tham nhũng, tiêu cực và các hành vi trái pháp luật. Tuy nhiên, quyền tố cáo không phải là "lá bùa miễn trừ" cho những hành vi bịa đặt, vu khống. Việc quy định trách nhiệm pháp lý của người tố cáo là cần thiết nhằm:

- Bảo đảm sự nghiêm túc, trung thực trong việc thực hiện quyền tố cáo.

- Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị tố cáo sai.

- Góp phần xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và pháp quyền.

Do đó, người dân cần hiểu rõ:

Tố cáo đúng – được bảo vệ. Tố cáo sai – phải chịu trách nhiệm.

Đó là nguyên tắc quan trọng trong việc duy trì sự công bằng và niềm tin vào pháp luật.

???? Mọi thắc mắc hoặc cần tư vấn pháp lý về tố cáo, vui lòng liên hệ:

CÔNG TY LUẬT GIA THÀNH

???? 102 Dương Văn An, phường Đồng Hải, TP. Đồng Hới, Quảng Bình

???? Gtlawfirlm@gmail.com

???? 0983 222 345 – 0913 295 722

✍️ Tác giả: Luật sư Dương Văn Thành

???? Công ty Luật Gia Thành – “Chuyên nghiệp & Đáng tin cậy”